Од 12 октомври 2025, Европската унија ќе воведе нов систем за влез и излез – Entry/Exit System (EES). Овој систем ќе ја замени досегашната рачна проверка на пасоши за патници кои не се државјани на ЕУ, со цел зголемена безбедност и побрзо движење преку границите.

EES и ETIAS се автоматизирани ИТ системи за евидентирање и следење на лични податоци на граѓани на земји надвор од Европската Унија, кои ги преминуваат границите на Шенген зоната.

Како ќе работи новиот систем?

EES ќе бара од патниците да ги дадат своите биометриски податоци – отисоци од прсти и фотографија на лице, при влез и излез од земјите на ЕУ. Иако на почетокот проверките може да траат подолго, автоматизирани гранични порти и самопослужни киосци ќе ја забрзаат процедурата.

Кого ќе засега?

Системот ќе важи за сите лица кои не се државјани на ЕУ – вклучувајќи ги и оние што патуваат без виза или со виза. Тоа важи за сите влезови и излези од надворешните граници на ЕУ, вклучувајќи ја и Шенген-зоната и дополнителни 29 земји.

Кои податоци ќе се собираат?

• Биометриски информации (отисоци од прсти и фотографија)

• Име и презиме

• Податоци од патната исправа

• Датум и место на влез/излез

• Информации за одбивање на влез, ако има такви случаи

Зошто се воведува EES?

Главната цел е зголемување на безбедноста и полесно откривање на лица кои го надминале дозволениот престој. Дополнително, системот ќе помогне да се спречи злоупотреба на идентитет и да се унапреди брзината и точноста на граничните проверки.

Како ќе се спроведува?

Воведувањето на системот ќе започне постепено од октомври 2025 година, со целосна имплементација до април 2026. Новите патници ќе бидат задолжени да ги дадат своите биометриски податоци при првиот влез, додека оние што веќе се регистрирани ќе поминуваат низ поедноставена проверка.

Кој стои зад EES?

Системот го развива и управува eu-LISA, европска агенција која се занимава со ИТ-системи за безбедност и правда. EES е дел од пошироката иницијатива на ЕУ – „Безбедносна Унија“, која има за цел да ја зајакне граничната контрола и да спречи прекуграничен криминал и тероризам.

Што да очекуваат патниците?

Во почетниот период можно е да има подолги редици додека системот се усовршува, но автоматизираните порти и апликации ќе овозможат побрза проверка за идните патувања. Сите собрани податоци ќе се чуваат според строги правила за заштита на лични информации.